Wat is een pees?

Pezen zorgen voor de aanhechting van een spier op een vast punt in het lichaam. Meestal betreft dit een botstuk.
De overgang van de spier naar de pees is geleidelijk en vloeiend.
Door de samenwerking van spier en pees is het mogelijk om 2 botdelen ten opzichte van elkaar te laten bewegen

Een pees word in het latijns aangeduid met 'tendo'.

De aandoeningen van de pees zijn daarom ook hiervan afgeleid. (tendinitis, tendinosis, tendinopathie)

​

We beschrijven 3 vaak voorkomende peesaandoeningen:

Tendinitis (peesontsteking)
Een pees-ontsteking wordt in vaktermen 'tendinitis' genoemd. De uitgang 'ítis' duidt op een ontsteking. Deze ontsteking is steriel. Dat wil zeggen; een ontsteking door lokale schade, en niet door micro organismen zoals bacteriën. Algemene reacties als koorts treden hierbij niet op.

 

Tendinose (pees-degeneratie)
Een pees kan door verschillende oorzaken een mindere kwaliteit krijgen (degeneratie) en kan daardoor

de inwerkende krachten minder goed aan. Hierdoor kunnen klachten ontstaan.

Bij een tendinose word de pees dikker en minder sterk. Met een 'ose' of 'osis' word bedoeld dat een weefsel degenereert.

Ruptuur
Met een ruptuur word een scheuring bedoeld van de pees. Een pees kan gedeeltelijk (partieel) of volledig scheuren.
Een partiële ruptuur word verdeeld in:
-   Ruptuur aan gewrichtszijde.
-   Ruptuur aan niet-gewrichtszijde.
-   Ruptuur in centrum van de pees.
Bij een volledige ruptuur is er sprake van een onderbreking van de pees. Dit kan in een klein deel van de pees zijn (knoopsgat ruptuur) of in een groot deel van de pees of pezen (massieve ruptuur).

​

Oorzaken
De oorzaken per peesaandoening worden apart beschreven. De aandoeningen kunnen echter ook in een combinatie voorkomen of invloed op mekaar hebben.

Tendinitis
· Na letsel:
Een peesontsteking kan ontstaan bij een plotseling optredende lokale beschadiging van de pees. De ontsteking ontstaat doordat er een herstelmechanisme in gang gezet wordt. In de ontstekingsfase wordt het weefsel schoongemaakt van afval produkten. Deze 1e fase is nodig om verder herstel op gang te brengen.
· Door te veel bewegen (overbelasting)
Wanneer een pees overmatig word belast kan deze gaan ontsteken. Soms komt het voor dat er zich kalk gaat afzetten in de pees op plaatsen waar deze beschadigd is. Dit kan ook na letsel voorkomen. Bij overmatig bewegen ontstaan langzaam aan kleine beschadigingen en worden afval produkten geproduceerd die het afweersysteem activeren tot een ontstekingsreactie.

Kalkafzetting (tendinitis calcarea)
Door langdurige 'verkeerde' overbelasting bestaat de kans dat er kalk in een pees gaat afzetten. Dit geeft vaak licht zeurende klachten. Als de kalk in een pees word afgebroken gaat dit gepaard met een heftige ontsteking. Zie: 'de resorptiefase'

 

Tendinose

 

• De leeftijd

Peesweefsel wordt zwakker naarmate men ouder wordt.

• Door te veel bewegen (overbelasting)

De kwaliteit van een pees wordt minder wanneer deze langdurig op een onjuiste manier wordt belast. Dit kan bijvoorbeeld voorkomen bij werpsporten.

• Bewegingsarmoede (onderbelasting)

Peesweefsel dat niet of weinig wordt gebruikt verzwakt en degenereert (word minder van kwaliteit).

• Medicijnen

Sommige medicijnen hebben een negatieve invloed op de kwaliteit van peesweefsel.

• Reumatische aandoeningen

Een reumatische kan de degeneratie van pezen versnellen.

Ruptuur

• Na een val:

Een ruptuur ontstaat doorgaans doordat iemand ten val komt en probeert de klap op te vangen. Bij dit type val kan ook een avulsiefractuur ontstaan.
Een ruptuur ontstaat gemakkelijker wanneer de pezen al minder van kwaliteit zijn (tendinose).
Soms komen rupturen voor zonder dat deze klachten veroorzaken. Dit komt vooral voor bij oudere mensen.

Een ruptuur kan worden gezien als het eindstadium van een degeneratieve tendinose

 

Klachten en verschijnselen

 

Tendinitis
Een ontsteking heeft vaak één of meerdere van de volgende 5 kenmerken. Een ontsteking is een natuurlijk proces dat nodig is om herstel te kunnen laten plaatsvinden. Omdat een pees niet sterk doorbloed is, is de intensiteit van de ontstekingsreactie vaak gering.

Pijn (vooral bij gebruik van de pees)
Zwelling (meestal niet zichtbaar)
Temperatuur stijging (soms voelbaar op de huid)
Roodheid (meestal niet zichtbaar op de huid)
Beperkte functie (afhankelijk van de ernst en locatie)

 

Tendinose
In tegenstelling tot een tendinitis is er bij een tendinose geen sprake van temperatuur stijging of roodheid. Het is zelfs zo dat de ontstekingsfase bij een tendinos te gering is waardoor het herstel onvoldoende wordt gestart. De pees wordt echter wel dikker waardoor de ruimte onder het schouderdak minder word. Zie ook impingement.

Ruptuur
Typisch bij een volledige ruptuur is het onvermogen om de arm te heffen omdat de functie van de spier deels wegvalt. Andere spiergroepen zullen alsnog proberen om de arm te heffen. Dit uit zich een veranderd bewegingspatroon en een bewegingsbeperking.  Bij een gedeeltelijke ruptuur zal pijn meer op de voorgrond staan dan bij een volledige ruptuur. Een gedeeltelijke ruptuur vertoond vaak één of meer van de 5 bovenstaande ontstekingskenmerken.
Bij een volledige ruptuur van de pees trekt de spier zich terug.  In dit figuur ziet u hoe de spier zich terug trekt en hoe er een zogenaamde aardappelruptuur ontstaat. Ook kunt u zien hoe de huid eronder slap valt.

 

Beloop
Tendinitis
Bij een tendinitis op basis van te veel bewegen ontstaan de zeurende klachten vaak geleidelijk, totdat op een gegeven moment de klachten het dagelijks functioneren beperkt. Er volgt een ontsteking die pijn en bewegingsbeperkingen veroorzaken. Dit houdt de eerste dagen aan. In deze tijd is het belangrijk om de pees niet te zwaar te belasten maar wel te blijven bewegen. Koelen kan pijnverminderend werken. Na een aantal dagen kan begonnen worden met lichte oefentherapie. Dit wordt langzaam uitgebouwd totdat de pees weer voldoende sterk is.
In een enkel geval ontstaan de klachten zeer plotseling (binnen een paar uur) zonder een duidelijke gebeurtenis wat de pijn zou kunnen verklaren. Dit word de resorptie fase genoemd van de 'tendinitis calcarea'. Zie hieronder
Resorptie fase
Kalk zet zich af op plaatsen waar de pees beschadigd is (geweest). Dit gaat soms gepaard met zeurende pijnklachten. Kalk kan ook in een pees aanwezig zijn zonder dat dit klachten oplevert.
Bij de 'resorptie fase' word de kalk door het lichaam opgemerkt, en het lichaam start een heftige ontstekingsreactie om de kalk op te ruimen. Deze resorptie fase gaat gepaard met ontzettend veel pijn, mede doordat er zwelling ontstaat onder het schouderdak. Hierdoor ontstaat een inklemming van weefsels bij het heffen van de arm. De klachten verdwijnen wanneer al het kalk is opgeruimd (geresorbeerd) en de pees is gerepareerd. Na de 'resorptie fase' is de pees verzwakt, en het is raadzaam om de pees te gaan traineResorptie fase
Kalk zet zich af op plaatsen waar de pees beschadigd is (geweest). Dit gaat soms gepaard met zeurende pijnklachten. Kalk kan ook in een pees aanwezig zijn zonder dat dit klachten oplevert.
Bij de 'resorptie fase' word de kalk door het lichaam opgemerkt, en het lichaam start een heftige ontstekingsreactie om de kalk op te ruimen. Deze resorptie fase gaat gepaard met ontzettend veel pijn, mede doordat er zwelling ontstaat onder het schouderdak. Hierdoor ontstaat een inklemming van weefsels bij het heffen van de arm. De klachten verdwijnen wanneer al het kalk is opgeruimd (geresorbeerd) en de pees is gerepareerd. Na de 'resorptie fase' is de pees verzwakt, en het is raadzaam om de pees te gaan trainen.

​

Bij aanhoudende klachten bij een tendinitis calcarea kan besloten worden om een Barbotage uit te voeren. 

De barbotage wordt in het Deventer Ziekenhuis uitgevoerd op de echokamer. 

In de echokamer gaat u op de onderzoektafel liggen. De radioloog desinfecteert uw huid en geeft hierin een verdovingsprik. Met behulp van het echografieapparaat (transducer) wordt de juiste plaats voor de punctie bepaald. De radioloog prikt met de naald een aantal keren in de aanwezige kalk in de pezen van de schouder zodat de kalk los komt. Ook wordt er lidocaine (verdovingsmiddel) in het schoudergewricht gespoten. Vervolgens wordt de kalk meerdere malen aangeprikt en doorspoeld met de verdovingsvloeistof. Een deel van de kalk verlaat hierbij via de naald direct het lichaam. Door de reactie van het lichaam op de prikken, wordt de rest van de kalk door het lichaam opgenomen.

Dit proces geeft de eerste tijd na de behandeling (soms tot 2 weken) meestal meer pijnklachten dan er voor de behandeling waren. U kunt hier een pijnstiller voor gebruiken. Na afloop van de punctie wordt er een pijnstiller en een ontstekingsremmer (kenacort) in de slijmbeurs gespoten. Geleidelijk zullen de klachten en de kalk afnemen. ( bron : DZ Deventer)

De eerste dagen tot soms enkele weken kunnen er meer pijnklachten zijn dan er voor de behandeling waren. U kunt hier een pijnstiller(paracetamol, geen NSAID’s) voor gebruiken. Houdt de aangedane en behandelde ledemaat verder gewoon in beweging, maar voorkom belasting die leidt tot toename en/of uitlokking van de klachten waarvoor u de barbotage liet uitvoeren. Na 7-10 dagen mag u o.g.v. de klachten de belasting verder opbouwen. Een fysiotherapeut kan u hierbij begeleiden. Geleidelijk zullen de klachten en de kalkafzetting afnemen. Heel soms wordt als complicatie bij de schouder barbotage een frozen shoulder gezien. Een barbotage behandeling geeft per behandeling gemiddeld 50 - 70 % verbetering van de klachten, deels ook afhankelijk van de hardheid van de verkalking. Na 6 weken kan een eerste balans opgemaakt worden maar de totale opbouw van het behandeleffect neemt 3 maanden in beslag. Indien effectief dan kan deze behandeling zo nodig na verloop van tijd herhaald worden.

 

Tendinose
Bij een tendinose zal de kwaliteit van de pees moeten worden verhoogd dmv oefentherapie. Het herstel van de pees gaat langzaam. Het duurt maanden voordat peesweefsel aantoonbaar sterker is. Spieren daarentegen worden al na een aantal weken sterker. Het is daarom van belang dat er gedurende lange tijd dagelijks getraind wordt. Hierin is de motivatie van de patiënt van groot belang.

 

Ruptuur
Indien een peesruptuur een fors functie-verlies veroorzaakt en indien de patiënt de arm veel gebruikt (leeftijd, beroep, sport), is een operatieve hechting een optie. Pees-rupturen kunnen over het algemeen operatief worden gehecht bij betrekkelijk jonge personen met gezond peesweefsel. Om goed resultaat te bereiken is het van belang dat dit tijdig gebeurt. Soms word voldoende resultaat gerealiseerd met oefentherapie. Ook worden andere spieren getraind zodat zij de functie van de spier met de (deels) afgescheurde pees kunnen overnemen.